شرایط خاص منطقه و جهان و لزوم ورود به بحث آینده‌پژوهی

رئیس آموزشکده عالی روش‌شناسی علوم انسانی پاریس:

 

رئیس آموزشکده عالی روش‌شناسی علوم انسانی پاریس با تأکید بر اینکه با توجه به شرایط ژئوپولتیک ایران و توازن قدرت و تمام پیچیدگیهایی که در منطقه به صورت ژئواستراتژیک وجود دارد، بهترین مدل برای ایران برای آنکه بتواند خود را در آشوبی که وجود دارد، حفظ کند، این است که آینده پژوهی را خیلی جدی بگیرد، گفت: آینده‌پژوه نه مدیر است و نه کنشگر بلکه کسی است که فقط سناریوهای محتلف را بر اساس روش، اماده می کند و روی میز تصمیم گیر سیاسی یا اقتصادی می گذارد.

آینده پژوهی مشتمل بر مجموعه تلاشهایی است که با استفاده از تجزیه و تحلیل منابع، الگوها و عوامل تغییر و یا ثبات، به تجسم آینده‌های بالقوه و برنامه ریزی برای آنها می‌پردازد. آینده پژوهی منعکس می‌کند که چگونه از دل تغییرات (یا تغییر نکردن) «امروز»، واقعیت «فردا» تولد می‌شود. امروزه تغییرات با نرخ سریع‌تری به‌وقوع می‌پیوندند. تغییرات فناوری و متعاقباً تغییر در دیگر جنبه‌های زندگی، افزایش روز افزون وابستگی متقابل کشورها و ملل، تمرکز زدایی جوامع و نهادهای موجود که به‌ دلیل گسترش فناوری اطلاعات، شتاب بیشتری یافته‌است، تمایل روزافزون به جهانی شدن به همراه حفظ ویژگیهای ملی، قومی و فرهنگی و بسیاری عوامل دیگر، لزوم درک بهتر از "تغییرات" و " آینده" را برای دولتها، کسب‌وکارها، سازمانها و مردم ایجاب می‌کند. آینده اساساً قرین به عدم قطعیت است. با این همه آثار و رگه‌هایی از اطلاعات و واقعیات که ریشه در گذشته و حال دارند، می‌توانند رهنمون ما به آینده باشند. ادامه «تصمیم گیری صرفا چندین آینده محتمل بر اساس تجارب گذشته»، غفلت از رصد تغییرات آتی را در پی خواهد داشت و با تلخکامی روبرو خواهد شد. عدم قطعیت نهفته در آینده برای بعضی، توجیه کننده عدم دور اندیشی آنان است وبرای عده‌ای دیگر منبعی گرانبها از فرصت‌ها. در گفتگو با دکتر محمود دلفانی، رئیس آموزشکده عالی روش شناسی علوم انسانی در پاریس به بررسی این موضوع نشستیم که اکنون از نظر شما می گذرد.

 

کرامت انسان و آثار آن از دیدگاه امام موسی صدر

دکتر محسن اسماعیلی:

 

دکترمحسن اسماعیلی، عضو حقوقدان شورای نگهبان و استاد دانشگاه در سیزدهمین درس گفتار اندیشه و عمل موسسه صدر به تشریح موضوع «کرامت انسان و آثار آن از دیدگاه امام موسی صدر» پرداخت.

دکتر اسماعیلی در این جلسه با تکیه بر این که کرامت انسانی، ذاتی بشر است توضیح داد: « قرآن به صراحت می گوید دشمنی با دیگران نباید باعث مرزشکنی و نادیده گرفتن حق شود و خدا تجاوزگر به حقوق مسلمان یا نامسلمان را دوست ندارد. پیامبر نیز تهدید می کند که بدانید اگر به کافری که در پناه حکومت اسلامی زندگی می کند ظلم کنید، یا حقشان را کمتر از دیگران بدهید، لازم نیست آن کافر در قیامت از شما شکایت کند، من خودم از شما مطالبه خواهم کرد.»

خلاصه سخنان وی را در ادامه می خوانید.

گفتمان تولید الگو باید بر فقیهان حاکم شود

حجت‌الاسلام و المسلمین ابوالقاسم علیدوست:

اصول فقه از نظر جنس مسائل، حجم مسائل و... هنوز دفتر اوّلش نوشته شده و دفتر دوم و سومش مانده که باید نوشته بشود؛ چون تمام اصول فقه موجود ما وظیفه‌ فهمنده‌ نثر را می‌گوید که مجتهد باشد، درحالی‌که ما اگر خواسته باشیم به اصولی برسیم که تمام حلقه‌های مفقوده را جواب بدهد، فقه آن حتی می‌تواند سیستم تولید کند. حال باید دفتر دومش نوشته شود که وظیفه‌ مبیّنان شریعت چیست؟

 

کفّ یهودی و راهپیمایی روز قدس

حجت‌الاسلام و المسلمین محسن الویری:

گروهی خودمجاهدپندار به بهانة جهاددوستی و استکبارستیزی در یک سال اخیر برای نقد مذاکراتی که زیر نظر رهبر معظم انقلاب و به تعبیر معظم له از سوی فرزندان انقلاب صورت گرفت از طریق مقاله‌ها و سخنرانی­ها و گفتگوها در فضاهای حقیقی و مجازی و حتی اعزام مبلغ برای اثرگذاری بر افکار عمومی چه‌ها که نکردند و اکنون در برابر این ستم به مظلومان فلسطین یا سکوت کرده‌اند و یا لااقل جوش و خروشی را که در ماجرای مذاکرات هسته‌ای از خود نشان دادند بروز نمی­دهند و از شکلهای مختلف بروز دلواپسی در این موضوع مهم خبری نیست.

درباره تعامل امیرالمؤمنین علی علیه السلام با یهودیان اطلاعات مدون زیادی در دسترس نیست. منابع تاریخی نمونه‌هایی را در این زمینه ذکر کرده­ اند. ولی ظاهراً در نهج­ البلاغه تنها دو سخن در این زمینه وجود دارد: یکی خطبة 73 و دیگری حکمت 317. حضرت در حکمت 317 به شبهه‌افکنی یک فرد یهودی که طعنه­ زنان گفته بود شما به محض به خاک سپردن پیامبرتان درباره او اختلاف پیدا کردید، پاسخی تاریخی داده‌اند و عبارت معروف "إنما اختلفنا عنه لا فیه "را به همراه مقایسه با یکی از اقدامات اصحاب حضرت موسی علی نبینا و آله و علیه الصلاه و السلام بیان کرده‌اند. ولی خطبة 73 در اصل به ماجرای اسارت مروان بن حکم در جنگ جمل و آزادی او برمی­ گردد. مرحوم شریف رضی فضای صدور این خطبه را این گونه ترسیم کرده است:

عظمت و مظلومیت ـ مشکلاتی که بر امام علی(ع) تحمیل شد

حجت‌الاسلام دکتر محمد مسجدجامعی:

1. اوضاع عمومی مسلمانان در اواخر دوران عثمان به وخامت گرائید و اکثریت از شرایطی که روزبروز سخت­تر می­شد، ناراضی بودند. مرکز ناآرامی­ها کوفه بود مصر و نیز مکه و مدینه. در دو منطقه نخست این توده مسلمانان بودند که از ظلم و ستم و نیز بی­دینی و بی­مبالاتی حکام به جان آمده بودند و در دو شهر بعدی این متنفذان مهاجر و انصار بودند که سهمی از قدرت می­خواستند و احساس می­کردند خلیفه صرفاً به خانواده خود، یعنی شاخه بنی­امیه توجه دارد و تمامی امتیازها در دست آنان است.

جامعه در بحرانی عمیق به سر می­برد. اعتراض­ها فراوان و متعدد بود، اما گوشی برای شنیدن وجود نداشت و این اوضاع را بغرنج­تر و مردم را عصبانی­تر می­کرد. البته دلائل بحران بیشتر و ژرف­تر از صرف سیاست فرمانداران خانواده اموی بود. جامعه­ای بسیط و فقیر در مدتی کوتاه و با حالتی انفجارگونه به سرزمین­های ثروتمند و حاصلخیز اطراف سرازیر شده بود و امپراطوری­ای وسیع­تر از قلمرو امپراطوران بزرگ آن زمان، تشکیل داده بود. این جریان بسیار فراتر از قدرت هضم فاتحان بود و لذا طبیعی بود که نتوانند پی­آمدهای مختلف و سنگین آن را تحمل کنند.

موج جدید استفاده از گفتمان مهدوی در برآمدن داعش

حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان:

این روزها بسیاری از مسلمانان سنی مذهب مواجه با تبلیغات تازه ای از سوی جریان های جهادی ـ تکفیری هستند که استفاده از مفاهیمی مانند خلافت و مهدویت را در رأس برنامه های خود قرار داده و به تحریک امیدها و آرزوهای آنان برای ورود در این جریانها می پردازند.

این روزها، همچنان بحث های مهدویتی بسیار داغ و پرطرفدار است و نوعی رقابت، در طرح این که این علائم و آثار به نظر کدام یک از گروه ها نزدیک تر است، به چشم می خورد. صحنه بروز اینها در برنامه های تلویزیونی یا سخنرانی ها یا برنامه هایی است که ویژه انتشار در یوتیوپ ساخته شده و تبلیغاتی است، و در اختیار عموم گذاشته می شود.

حجت‌الاسلام دکتر رضا اسلامی

رمضان و رشد اقتصادی مسلمین

دو آیه زیر در ارتباط تفسیری با هم جای توجه دارند:

 1. یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ(بقره، آیة183)

2. وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَی ءَامَنُواْ وَاتَّقَوْاْ لَفَتَحْنَا عَلَیْهِم بَرَکَتٍ مِّنَ السَّمَآءِ وَالْأَرْضِ(اعراف، آیة 96)

 واقعاً در کدام برنامة اقتصادی اثر تقوا بر اقتصاد را لحاظ کرده‌ایم، در صورتی که قرآن یک جا می‌گوید فلسفة روزه، رسیدن به تقواست و جای دیگر می‌گوید: تقواپیشگی موجب بازشدن درهای برگن از آسمان و زمین است، یعنی ماه رمضان باید سبب رشد اقتصادی شود؛ حالا چطور و چگونه؟ این را باید از اقتصاددانان مسلمان پرسید. باید از کسی پرسید که اسلامش به یک طرف و دیدگاه‌های اقتصادی‌اش به طرف دیگر نیست، بلکه باور کرده که اقتصاد اسلامی باید بر اساس مبانی اعتقادی باشد.

حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی:

راه‌های علمی و عملی مبارزه با سلفی گرایی تکفیری

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی گفت: راه علمی مبارزه با تکفیریها بحثهای اجتهادی است، باید این بحث ها ابعاد اجتماعی پیدا کند و یکی از ابعاد اجتماعی اش هم این است که علمای فریقین چه شیعه چه سنی، خالی از هرگونه حب و بغض و به صورت علمی بیایند و سلفی گرایی تکفیری را به نقد جدی بکشانند و سند های علمی خیلی واضح و فراگیری را علیه اینها در جامعه اسلامی منتشر کند.

ویروس تکفیر در فضای اختلاف امت اسلامی رشد می‌کند

حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر احمد مبلغی:

رییس دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به این که ویروس تکفیر در فضای اختلاف امت اسلامی رشد می کند، گفت: علمای اسلام باید به دنبال فروریختن بنای تعصبات و جهل در امت اسلامی باشند.

 

حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در نشستی با جمعی از اساتید و شخصیت های علمی ترکیه، گفت: مقارن شدن فقه مذاهب اسلامی باعث زوال تعصب به فروریزی خوف و وحشت از برقراری ارتباط فیمابین منجر می گردد.

وی ادامه داد: در فضای برقراری ارتباط سالم بین مذاهب اسلامی، هر کدام از مذاهب بدون تعصب و نفی دیگری، کالای خود را عرضه خواهد کرد و کالاهای عرضه شده برآمده از مذاهب اسلامی، گاهی در سطح کلان می تواند برای رفع مشکلات جامعه اسلامی نیز کارساز باشد.

حجت‌الاسلام و المسلمین ابوالقاسم ﻋﻠﯿﺪوﺳﺖ:

معتقدات شیعه، باورهای اسلامی و التزامات ادیان توحیدی مورد هجمه و تهاجم است

استاد ابوالقاسم علیدوست: در عصر غربال قبل از ظهور، خاکستر شک و شبهه بر همه اعتقادات ریخته می شود و فضا را به گونه ای مسموم می‌کنند که مردم مرجع و ملاذی نشناسند که اعتقادات خود را عرضه و شبهاتشان را برطرف کنند.

استاد ابوالقاسم علیدوست در جلسه عمومی نشست دوره‌ای اساتید که در دفتر آیت الله العظمی صافی گلپایگانی برگزار شد، با تبریک مبعث رسول اعظم صلی الله علیه و آله به محضر مبارک امام عصر اروحنا فداه و رهبری معظم و مرجعیت عظمی به ویژه آیت الله العظمی صافی گلپایگانی و اساتید مکرم، گفت: موضوع گفتگو همانطور که اعلام شده رسالت اساتید در ارتقای آموزش‌های اعتقادی یعنی امامت و ولایت در حوزه است.